Towarzystwo Przyjaciół Rzek
Iny i Gowienicy

Ochrona bierna, czyli tzw. "non-intervention manmagement" (polegający na
nieingerowaniu w naturalne procesy przyrodnicze) jest w wielu, choć nie we
wszystkich przypadkach dobrym sposobem ochrony przyrody

Sprawdza się zwłaszcza w ekosystemach naturalnych, a także w ekosystemach leśnych - nawet
zniekształconych, które w warunkach ochrony biernej ulegają szybkiej
renaturyzacji. Biernie chronione od dłuższego czasu ekosystemy to często
obecnie jedne z najcenniejszych obiektów przyrodniczych. Niektóre - gdzie
indziej rzadkie i ginące - gatunki znajdują w biernie chronionych
ekosystemach optimum swojego występowania. Na świecie i w Europie żywy jest
nurt akcentowania potrzeby istnienia tzw. "wilderness", czyli dużych,
biernie chronionych obszarów, oddanych przyrodzie. Podkreślane jest, że
obszary takie są niezbędnie potrzebne do zachowania bioróżnorodności i do
ochrony przyrody w szerszym kontekście. Niektórzy podkreślają także, że
istnienie takich "dzikich" obszarów odpowiada na ważną potrzebę człowieka,
jaką jest możliwość kontaktu z dziką, nie kształtowaną ludzkimi rękami
przyrodą.

Natura 2000 to jak wiadomo europejska sieć obszarów chronionych bazująca na
idei doprowadzenia gatunków i siedlisk do tzw. właściwego stanu ochrony.
Wydawać by się mogło, że idea taka jest sprzeczna z ideą biernej ochrony
(polegającej na akceptowaniu naturalnych procesów, dokądkolwiek by nie
prowadziły). Jednak w praktyce, okazuje się w wielu miejscach w Europie
biernie chronione ekosystemy i żyjące w nich gatunki reprezentują właśnie
"własciwy stan ochrony", taki jak należałoby go widzieć wg kryteriów
naukowych. A więc ochrona bierna sprawdza się (w określonych warunkach) jako
jedno z narzędzi osiągania celów Natury 2000.

Uznając kluczową rolę jaką sieć Natura 2000 pełni w europejskiej ochronie
przyrody, a także doceniając znaczenie w tej ochronie nurtu "wilderness",
Komisja Europejska zleciła opracowanie wytycznych na temat ochrony biernej i
"wilderness conservation" w obszarach Natura 2000. Przetarg na opracowanie
dokumentu wygrało konsorcjum firmy doradczej Alterra oraz organizacji
PANParks i Eurosite.

Szkic części analitycznej dokumentu ma być opracowany do czerwca 2011 r., a
szkic całości - do września 2011 r. Wersje robocze mają być jeszcze
przedyskutowane w raach Grupy Eksperckiej ds. zarządzania i ochrony Obszarów
Natura 2000 dzialającej przy GD ENVIRONMENT Komisji Europejskiej. Wersja
finalna wytycznych jest planowana na 15 listopada 2011 r.
 

<Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.>

-----------------------------------

Więcej na ten temat:

Artykuł w Przeglądzie Przyrodniczym, w nim dalsze wątki literaturowe:
http://www.kp.org.pl/pp/pdf2/przeglad%20calosc_23%2008%202010_p6-11.pdf

Informacja PANParks:
http://www.panparks.org/newsroom/news/2011/setting-guidelines-european-wilde
rness

Publikacje PANParks, w tym przykłady dobrej ochrony obszarów "wilderness" w
Europie oraz njnowsza publikacja o potrzebie i osiągnięciach ochrony
"wilderness":
http://www.panparks.org/about-us/publications

Inicjatywa "Dzika Europa":
http://www.wildeurope.org/